آلسترومريا يا ليليوم پروئي گياهي است از خانواده آمارليداسه كه طي ۲۰ سال اخير مطرح و به يكي از گياهان مهم و جزء ده گياه زينتي اول جهان قرار گرفته است. درحال حاضر سطح زيركشت جهاني آن حدود ۴۳۰ هكتار بوده كه ۱۱۰ هكتار آن مربوط به هلند است.  این سطح در ایران حدود ۴ هکتار است. وکشتو کار آن در شهر رضای اصفهان، اطراف کرج و پاکدشت پراکنده است . آین گیاه متعلق به مناطق سردسیری و ترجیهاً سرد و مرطوب است.

نياز كارگرياین گیاه برای هرس تنك كردن، برداشت، بسته بندي، آبياري، تغذيه و محلول پاشي سم و كود و … می باشد

مورفولوژی:

طول این  گياه به ۱۵۰ ـ ۷۰ سانتيمتر می رسد این گیاه  دارای ریزومی گوشتی و سفید رنگ است که شاخساره های هوایی روی آن رشد می کند که  می تواند شاخه گلدهنده باشد. سیستم ریشه نیز کمی الیاف مانند بوده و می تواند ضخیم شود ساقه های جدید هوایی از اولین گره ریزوم و یک ریزوم جانبی ازگره دوم  ساقه هوایی خارج می شود برخی ساقه های هوایی گلدهنده و برخی برگ دهنده هستند و معمولا ساقه ای که بیش از ۳۰ برگ داشته باشد گل نمی دهد. ریزومها برای گلدهی نیاز به سرمادهی (venalization) دارند. و در صورتی که با دمای بالا روبرو شوند گلدهی متوقف می شود(Devernalization).

شاخساره های بالای خاک شاخه فرعی تولید نمی کنند چون قسمتهای اصلی زیر خاک است دمای خاک خیلی مهم است

پس از یک دوره دمای بالای خاک شاخساره های زیادی تولید می شود که بسته به رقم تعداد زیادی از آن ها کور هستند(گل نمی دهند)

ساقه ۳-۷ گلچه تولید می کند. که با دمگل در انتهای ساقه قرار می گیرند.

اين گياه براي توليد در مناطق معتدل و خنك بسيار مناسب مي باشد و در شرايط طبيعي در بهار و پائيز بیشترین میزان گلدهی را دارد گلدهي دارد. اگرخاك زياد گرم شود (بيش از ۲۰ درجه سانتيگراد) يا زياد خنك شود يعني (كمتراز ۸ درجه سانتيگراد) اين گياه از گلدهي بازمي ايستد و بهترين دماي خاك براي اين گياه بین ۱۴ ـ ۱۲ درجه سانتيگراد است.

در بسياري از كشورهاي توليد كننده، آلسترومريا را در شرايط گلخانه اي توليد مي كنند و در اين شرايط از سيستم گرمايشي و بعضاً از سيستم نور مصنوعي براي توليد استفاده مي كنند. در ایران نیز تولید تماماً در شرایط گلخانه ای است.  همچنين اغلب از سيستم خنك كننده در پاي ريشه در طول تابستان نيز استفاده مي كنند كه در اين روش لوله هاي عبور آب خنك را در بستر و در جوار ریشه یا ریزوم گیاه جاسازي مي كنند.

در مناطق گرمسير اين محصول زير سايبان با ۴۰% ـ ۳۰% سايه دهي يا زير پلاستيك كشت مي شود و در اين مناطق بهترين ارتفاع منطقه كشت از سطح دريا ۲۴۰۰ متر مي باشد. دراين شرايط امكان كشت اين محصول در مناطق گرمسيري وجود داشته و آلسترومريا در تمام طول سال گلدهي دارد.

تولید در تمام سال است. اما پیک آن در بهار و در صورت خنک کردن بستر پائیز نیز به پیک گلدهی می رسد.

غالباً کشت گلخانه ای است( تونلی و شیشه ای)در مناطقی که یخبندان ندارد در فضای باز قابل کشت است اما در زمستانهای با دمای کمتر از ۸ درجه و یا رطویت بالا گل نمی دهند.

پس از ۸ تا ۱۵ هفته به گل می رود.  این گیاه ۳ تا ۹ سال  بسته به شرایط پرورش عمر اقتصادی دارد که در ارقام مختلف متفاوت است.

كشت آلسترومريا در باغچه هاي مناطق معتدله امكان پذير بوده بگونه اي كه حتي گياه مي تواند با توليد گياهان جانبي ازدياد شده وبه يك مشكل تبديل شود. البته بسياري از ارقام نيز در تجارت بين المللي داراي حق ثبت بوده و اجازه تكثير آنها منوط به كسب مجوز از شركت اصلاح كننده يا فروشنده است. به دليل عدم پايبندي بسياري از توليدكنندگان به ويژه در خارج از اروپا، كمپانيهاي اصلاح كننده ارقام  نيز تمايل كمي براي فروش ارقامشان به آنها دارند و در اين شرايط حق تكثير رقم مذكور را بصورت درصدهاي بالا روي قيمت فروش ارقام منظور مي كنند بگونه اي كه واردات هر پايه براي توليد كنندگان ايراني حدود ۱۰۰ـ ۸۰ هزار ريال هزينه دارد.

عملكرد توليد در اروپا در مقايسه با سايركشورها نسبتاً بالاست و كيفيت توليدات نيز معمولاً بالاتر و اين به دليل استفاده از دانش فني بالاتر و تاسيسات بهتر است.

جدول مقادیر عملکرد بسته به شرایط تولید

planted where	planted when	first year – stems/m²	following years – stems/m²
outside	may	۵۰-۷۰	۱۲۰-۱۵۰
unheated tunnel or glasshouse	may	۷۰-۱۰۰	۱۵۰-۲۲۰
heated glasshouse	january	۱۵۰-۲۲۰	۲۰۰-۳۵۰
heated glasshouse	may	۱۰۰-۱۵۰	۲۰۰-۳۵۰
Heated glasshouse with HID*	january	۱۸۰-۲۵۰	۳۰۰-۴۵۰

روش کشت:

بستر بایستی از قبل آماده باشد . عمق خاک لازم ۴۰ سانتیمتر است. و روی آن کار شود چرا که گیاه برای سالیان سال در این محل می ماند. عمق کشت ریزوم در ۷ تا ۱۰ سانتیمتری است

در صورت واردات این گیاه در گلدانهای ۷ تا ۹ سانتی متری وارد کشور می شوند وعمدتاً کشت بافتی هستند. ریزوم را می توان در شرایط مرطوب به مدت چند ماه در سردخانه (۳-۱ درجه) نگه داشت.

کشت در دو ردیف که عرض بستر ۰۲/۱    تا  ۱۹/۱  در نظر گرفته می شود.فواصل بین گیاهان در طول دو ردیف گیاهی ۴۰- ۳۴ سانتیمتر می باشد و فواصل دو ردیف از هم  ۵۰-۴۰ سانتیمتر می باشد.

 اهمیت در بازار فروش:

اين گياه درسال ۱۹۹۹ رتبه دهم را در بين گياهان زينتي داشته و با فروش ۲۸۱ ميليون شاخه درسال مذكور گردش تجاري آن در هلند در حدود ۴۰ ميليون يورو بوده است. قيمت متوسط اين گل دربازار عمده فروشی هلند حدود   ۱۴/۰ يورو مي باشد درحالی که قيمت متوسط آن در ايران بسيار بالا تر بوده و بر اساس فصول مختلف از ۱۵۰۰ تا ۴۰۰۰ ریال قیمت عمده فروشی آن است.

ارقام:

ارقام بسيار زيادي وارد بازار توليد شده است كه اغلب آنها ارقام هيبريد بوده كه بصورت تجاري براي توليد گل بريده استفاده مي شوند. اين ارقام از نظر رنگ، شكل گل، طول مدت گلدهي، مقاومت به گرما (هوا و خاك) مقاومت به حمل ونقل و مقاومت به بيماريها داراي صفات مشخصي هستند.

رنگها شامل قرمز، نارنجي، صورتي. زرد و سفيد ورنگهای توام می باشد.

ارقام مهم به ترتيب اهميتشان درسال ۱۹۹۹  شامل Grenada(صورتي)، Virginia(سفيد)، Yellowking, Diamond, Rebecca, Victoria,  Flamengo, Tiara, Cobraمي باشند و  واريته هاي جديد كه رشد خوبي از نظر بازار داشته اند شامل Virginia, Ibiza وIlona بوده اند.

ارقام مناسب برای ایران که در ایران آزمون شده اند:

California(yellow), Amazone(yellow),Tampa(orange-yellow), Sacramento (white-yellow), Fuji(white), Napoli(purple),Balance(white-pink) Audrey (purple-yellow), Bordeaux (Red-yellow)

ارقام مناسب برای ایران که هنوز امتحان خود را پس نداده اند.

Modena (pink-yellow), Tobago(pink-yellow), Luxor(yellow), Tropicana(orange), Calgary(white-yellow), Firenze(Orange), sukari(pink-yellow)

روش تکثیر:

– از طريق بذر نيز تكثير شود. اما اين امر زمان زيادي لازم دارد

–  ساده ترين روش تكثير اين گياه تقسيم ريشه هاي غده اي  آن است

 البته اين روش مشكل بيماريها و گسترش آنها را در پي دارد

مطمئنترین روش تکثیر آن از طریق کشت بافت است که اکثر ارقام وارداتی با این روش  تکثیر می شوند

حمايت بستري :

برای حمایت گیاه توركشي با توريهاي ۲۰ × ۲۰ يا ۱۷ × ۱۷  يك لايه براي هر ۵۰ سانتيمتر كه درنهايت ۳ ـ۲ لايه نياز است

قيمتها و پراكنش زماني فروش در بازارهاي عمده هلند

ماه	درصد عرضه	قيمت يورو بر ساقه
ژانويه	۵ %	۱۸/۰
فوريه	۶ %	۱۸/۰
مارس	۷ %	۱۷/۰
آوريل	۹ %	۱۲/۰
مي	۱۲ %	۱۱/۰
ژوئن	۱۱ %	۱۲/۰
جولاي	۱۰ %	۱۲/۰
آگوست	۹ %	۱۱/۰
سپتامبر	۹ %	۱۴/۰
اكتبر	۹ %	۱۶/۰
نوامبر	۷ %	۱۸/۰
دسامبر	۶ %	۲۰/۰
جمع كل متوسط	۱۰۰ %	۱۴/۰

شرایط اقلیمی:

اقليم :  معتدل و مرطوب تا خنک

درجه حرارت مناسب :

 براي ۶ هفته بعد از کشت دما ی روز روی ۱۶ و دمای شب روی ۱۳ درجه نگه داشته می شود. دمای پائنتر شروع تولید را به تعویق می اندازد اما  باعث افزایش کیفیت می گردد.

درجه حرارت مناسب این گیاه  حرارت محيط ۲۰ ـ ۸ درجه سانتيگراد ، خاك ۱۴ ـ ۱۲ درجه سانتيگراد و دمای فعالیت بیولوژیکی این  گیاه  ۵ تا ۳۰ درجه است

در طول تابستان دمای ۱۷ تا ۲۲ درجه سانتیگراد مناسب است که دمای شب و دمای خاک بین ۱۴ تا ۱۷ در نظر گرفته می شود.

در مناطق با دمای بالای ۳۰ آبشوئی گیاهان مفید است.

دمای آخر پائیز و زمستان ۱۰ تا ۱۴ بسته به رقم در نظر می گیرند.

دمای اول بهار نیز روی ۱۳ تا ۱۵ نگهداری می شود.

دمای خاک:

توسعه شاخه های گلدهنده در ریزوم آلسترومریا انجام می شود.

و گلدهی پائیز و زمستان کم می شود ( مثل ارقام Eldorado, Valencia )

ارقام با حساسیت کم هم وجود دارند. ( مثل ارقام   Napoli, Tropicana, Odessa, Bordeaux, Modena, Goa, Sacramento, Audrey, and Fuego).   ولی بازهم خنک کننده بستری توصیه می شود

نیاز آبی :

متوسط ۸۰۰ ـ ۵۰۰ ميليمتر در طول سال سيستم آبياري باراني يا قطره اي است در صورتي كه در تابستان رطوبت كمتر از ۵۰ درصد باشد تركيب باراني و قطره اي توصيه مي شود

چون ریشه سطحی است نیاز آبی نسبتاً زیاد است

نور :

۱۳ ـ۱۲ ساعت در روز براي گلدهي مناسب است. برخي ارقام نياز به فتوپريود دارند. گاهاً نور مصنوعي در زمستان بصورت حداكثر ۱۳  ساعت لازم است.

      نورطبيعي : آفتاب كامل بصورت حداكثر ممكن مشروط به عدم گرمايش زياد در طول تابستان در مناطق گرمسير اين محصول زير سايبان با ۴۰ ـ ۳۰% سايه دهي يا زيرپلاستيك كشت مي شود

نور مصنوعی:

۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ لوکس بر متر مربع از اواخر مهر  که با ۱۴ ساعت تااواسط آذر ادامه داشته و سپس تا بهمن ماه به ۱۲ ساعت برسد نور مناسبی است .

فصل کشت:

در نیمکره شمالی از آبان ماه تاخرداد ماه بهترین زمان کشت محسوب می شود

زمان شروع گلدهي :

حدود ۶ ماه بعد از كشت می باشد

خاك :

رسي سبك تا شني همراه با پيت يا مواد آلي مناسب تا عمق ۴۰ سانتيمتري خاك به همراه كود دهي مناسباصلاح می گردد.خاك با تهويه بهتر باشد عملکرد ساقه بیشتر است.

PHمناسب خاک  ۵/۶ ـ ۵/۵ می باشد

تغذیه با دی اکسید کربن:

تحقیقات و تجربه نشان داده است که با افزایش میزان دی اکسید کربن حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد  میزان عملکرد اضافه می شود. میزان مناسب دی اکسید کربن در تابستان ۳۵۰ تا ۴۰۰ پی پی ام و در زمستان ۶۰۰ تا ۸۰۰ پی پی ام  می باشد که با کمک سیستم تغذیه و توزیع Co۲ در اختیار گیاه قرار می گیرد.

کود دهی:

قبل از کشت از میزان فسفر خاک و ساختمان خاک مطمئن شویم

کود دهی حداقل یکبار در هفته با کود کامل که در آب آبیاری حل می شود انجام می شود

بسیاری از تولید کنندگان تانک A و B استفاده می کنند و تقریباً در هر بار آب آبیاری استفاده می کنند

EC را برابر ۱ تا ۲ در نظر می گیرند. که در زمان کشت بویژه تابستان EC   نبایستی از ۱ بالاتر شود

کمبود آهن و منگنز در این گیاه در خاکهای ایران زیاد است (۶ تا ۸ گرم در متر مربع کلات آهن یا مصرف دائمی آهن در آب)

زردی برگ پس ازیک دوره تولید  بالا  یا زمانی که بخشی از ریشه را از دست داده یا اوخر زمستان شدید تر است.علائم کمبود در شرایط دمای پائین خاک (۱۰ تا ۱۲ درجه) و یا در زمان رطوبت و ماندابی خاک بیشتر می شود.

برداشت و نگهداری:

آلسترومريا در تمام طول سال گلدهي دارد

 مرحله برداشت زماني است كه اولين گلها رنگ خود را نشان مي دهند

برای برداشت گل به بالا کشیده می شودبا توجه به شیرابه ای بودن و احتمال حساسیت بهتر است هنگام چیدن از دستکش استفاده شود

برداشت در زمستان ۲ بار و در تابستان ۳ تا ۴  بار در هفته است

پس از برداشت  ۱۰  سانتيمتر پائين شاخه را برگ زني كرده و در دسته هاي دهتايي سورت و با جيبرلين تيمار مي كنند و در دماي ۷ ـ۵ درجه سانتيگراد نگهداري مي كنند.بهتر است بلافاصله پس از برداشت گلها را در آب نگهداری نمود.

گلها تا حدود ۱۰ روز ماندگاري دارند كه گاهاً به ۱۴ ـ۱۲  روز نيز مي رسد. گلها را در دسته های ۱۰ تایی ۲۰ تایی یا ۲۵ تایی قرار می دهند و ۱۰ سانتیمتر پائین آنرا برگزنی میکنند.

انبارداري

     آلسترومریارا می توان بمدت یک هفته بدون كاهش در كيفيت انبار نمود. از انبار هاي كم فشار نيز براي نگهداري استفاده مي كنند. در طول انبارداري سرد و يا حمل ونقل دما بايد بين صفر تا ۵/۱ درجه سانتيگراد حفظ شودو رطوبت نسبي انبار در حد ۹۵-۹۰ درصد تنظيم شود. در چنين شرايطي توليد اتيلن به حداقل رسيده و سرعت پير شدن كاهش مي يابد. جريان مناسبي از هوا  نيز جهت تهويه و خروج گاز اتيلن توليد شده لازم است.         

     براي بسته بندي از جعبه هاي كارتوني استفاده مي گردد. بخش داخلي جعبه ها با لايه هاي پلي اتيلن و روزنامه پوشانده مي شود. روزنامه ها در ته جعبه ها ، بين طبقات گل و روي جعبه ها قرار داده مي شوند تا قطرات آب تشكيل شده را جذب نمايد. گاهاً پس از دسته بندی سلفان کشی هم انجام می شود كارتونها قبل از بسته شدن تا دماي صفر درجه سانتيگراد پيش سرما دهي مي شوند. در هلند معمولاً گياهان را درجعبه هايي قرار مي دهند كه هر جعبه شامل گلهايي است كه از نظر رنگ و طول يكسان مي باشند.

     جعبه ها بايد به گونه اي چيده شوند كه بين آنها فضاي كافي جهت جريان هواي سرد وجود داشته باشد. علاوه بر اين وجود منافذ و سوراخ كافي در ديواره جعبه ها جهت اطمينان از حركت كافي و راحت هوا از درون بسته ها لازم و ضروري است. تعادل رطوبتي در داخل بسته ها از اهم موارد مورد توجه است ، كمبود رطوبت و تنش آبي باعث كاهش عمر انباري گل ها شده و از سوی دیگر ، رطوبت بالا و تجمع آب بر روي شاخ و برگ و گل ها موجب شيوع بيماري قارچي كپك خاكستري (Botrytis) و ساير بيماري هاي بلايت گلبرگي مي شود. يكي از روش هاي موثر در جلوگيري از گسترش اين نوع بيماري ها ، جلوگيري از نوسانات دمايي و تشكيل قطرات آب در داخل بسته ها است.

مشكلات :

ـ برخي افراد ممكن است نسبت به شيرابه گياه حساسيت داشته باشند.

ـ كلروز و زردي برگها در موقع حمل ونقل ممكن است اتفاق بيفتد.

ـ پوسيدگي قارچي، ريزوكتينا و پيتيوم از قارچهاي خسارتزا هستند.

ـ ويروس موزائيك در اين گياه رايج است.

ـ مگس سفيد، تريپس، حلزون ، کنه ها و شته از آفات مهم آن به شمار مي روند.